Κατά τη γνώμη μου δε φταίει ο COVID, ούτε ο Ερντογάν, ούτε η ατυχία μας, φταίμε εμείς._
Θα προσπαθήσω να εξηγήσω γιατί θεωρώ πως αυτά που βλέπουμε στο ΧΑΑ τα τελευταία χρόνια και τώρα, όχι απλώς είναι μια ορθή απεικόνιση της πραγματικότητας και των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας, αλλά μάλλον μια ωραιοποιημένη εκδοχή τους. Ενημερώνω πριν κάνετε expand το μήνυμα ότι ακολουθεί σεντόνι απαισιοδοξίας.
Συναντάμε συχνά την άποψη ότι αυτά που συνέβησαν στο ΧΑΑ το 2010 ή το 2014 ήταν δικαιολογημένα (λόγω Μνημονίων, ΠΦΑ κλπ), ενώ πλέον όλα αυτά είναι πίσω μας οπότε και το ΧΑΑ οφείλει να συντονιστεί με τις διεθνείς αγορές που κάνουν πάρτι. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι τα βασικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας δεν είναι πίσω αλλά μαζί μας διαρκώς, ενώ νέα σημαντικά προβλήματα έχουν προστεθεί στη μετά COVID πραγματικότητα.
Στο επόμενο διάγραμμα φαίνεται τι έχει συμβεί στο ΧΑΑ από τον 10ο/2007 και μετά, σε σχέση και με τις ξένες αγορές. Βλέπουμε τον SP500 (γαλάζιο) στο +122%, τον DAX (κίτρινο) στο +64%, τον Πορτογαλικό (κόκκινο) στο -62% και το καμάρι μας στο -88%, μακελειό. Στο δεύτερο φαίνεται πώς κινήθηκαν οι ίδιοι δείκτες με αφετηρία την αρχή της διεθνούς διόρθωσης στα μέσα Φλεβάρη. Από τότε έχουμε τον SP500 στο +4%, το DAX στο -4,5%, Πορτογαλία στο -14,5% και ΓΔ στο -30,5%. Την Πορτογαλία θα τη χρησιμοποιήσω συχνά ως μέτρο σύγκρισης, επειδή είναι άμεσα συγκρίσιμη ως μέγεθος (ΑΕΠ και πληθυσμιακά), έχει παραπλήσιου τύπου οικονομία και βεβαίως πέρασε αντίστοιχη περιπέτεια με Μνημόνια.
Πάμε τώρα να δούμε κάποια βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας και αν η εξέλιξή τους στο χρόνο δικαιολογεί το διαχρονικό χάλι του ΧΑΑ, αλλά και τη μετά COVID αδυναμία να ακολουθήσει το ρυθμό των ξένων αγορών. Εν αρχή ην το ΑΕΠ, το οποίο φαίνεται συγκριτικά με το γερμανικό και το πορτογαλικό στα επόμενα δύο διαγράμματα. Από την κορύφωση του 2008 έχουμε το 2019 (προ COVID) τη Γερμανία +6%, την Πορτογαλία στο -11% και την Ελλάδα στο -40%. Δεν είχαμε καν φτάσει τα προ ΠΦΑ επίπεδα προ COVID, αναρωτιέμαι πόσο θα μας πάρει τώρα, αλλά και αν κάνουμε ότι χρειάζεται για να το πετύχουμε.
Πάμε παρακάτω, να δούμε τι συμβαίνει με τον Ακαθάριστο Σχηματισμό Παγίου Κεφαλαίου στη χώρα μας. Στα παρακάτω διαγράμματα βλέπουμε τη Γερμανία στο +17% από την κορύφωση του 2008 (προ COVID), την Πορτογαλία στο -15% αλλά με δυναμική αύξηση από το 2014, ώστε σήμερα είναι περίπου +50% από εμάς ως απόλυτο νούμερο και την Ελλάδα στο -66%, κυριολεκτικά κλαταρισμένο από το 2013 και μετά. Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί δε γίνονται επενδύσεις στη χώρα, γιατί στην πραγματικότητα γίνεται αποεπένδυση, συνυπολογίζοντας και τις αποσβέσεις.
Πάμε και μια γρήγορη ματιά στο Χρέος/ΑΕΠ προτού προχωρήσουμε στα πραγματικά προβλήματα. Βλέπουμε ότι η Γερμανία πέτυχε μείωση από την κορύφωση του 2010 (82%) στο 60% το 2019, η Πορτογαλία από το 96% του 2010 έφτασε στο 131% το 2016 και στη συνέχεια το μείωσε σε 118%, ενώ εμείς από το 2011 έχουμε κολλήσει στο 170~180% χωρίς εμφανείς διαθέσεις μείωσης. Παρά τα Μνημόνια, του Φόρους, τις περικοπές, τις θυσίες δε λέει να πέσει και μάλλον εφεξής θα αυξηθεί σημαντικά.
Γιατί όμως έχουμε εγκλωβιστεί σε αυτή τη βαλτώδη κατάσταση, γιατί δεν έρχονται σωρηδόν επενδύσεις αφού είμαστε ευκαιρία, γιατί βρε αδερφέ δε μας λιμπίζονται οι ξένοι? Πάμε να δούμε κάποια πιο ποιοτικά χαρακτηριστικά της ελληνικής πραγματικότητας, πάντα σε σύγκριση με την περίπου ομοειδή και ομοιοπαθή Πορτογαλία.
Ανταγωνιστικότητα : κλείσαμε το 2019 στη θέση 59, από 65 το 2008 ενώ φτάσαμε και το 96 το 2013. Η Πορτογαλία από 40το 2008 στο 34 το 2019. Κάποιες από τις χώρες που τα πάνε καλύτερα από εμάς είναι το Καζαχστάν, το Αζερμπαϊτζάν, ο Μαυρίκιος και η Ουρουγουάη.
Διαφθορά : Κλείσαμε το 2019 στη θέση 60, από 57 το 2008 ενώ φτάσαμε και στο 94 το 2012. Η Πορτογαλία ήταν το 2019 στο 30, από 35 το 2009. Κάποιες χώρες λιγότερο διεφθαρμένες από εμάς είναι η Ρουάντα, η Ναμίμπια, η Γεωργία και η Μποτσουάνα.
Φιλικότητα προς το επιχειρείν : Εδώ είναι αλήθεια ότι έχουμε κάνει άλματα, αφού πάψαμε να είμαστε εντελώς εχθρικοί προς το επιχειρείν, απέχουμε ωστόσο πολύ από τα standards του Δυτικού κόσμου. Από τη θέση 109 το 2009 βρεθήκαμε στο 58 το 2014 για να οπισθοχωρήσουμε στο 79 το 2019, μετά την ΠΦΑ. Η Πορτογαλία από το 48 το 2009 βρέθηκε στο 23 το 2014 και στο 39 το 2019. Σε αυτή την κατάταξη μας ξεπερνούν κατά πολύ χώρες όπως το Ουζμπεκιστάν, η Αρμενία, η Ρουάντα, το Καζαχστάν καθώς και πάρα πολλές πρώην κομμουνιστικές χώρες.
Δημογραφικό : Ο πληθυσμός της χώρας ήδη από το 2010 συρρικνώνεται με ρυθμό περίπου 0,5% ετησίως. Παράλληλα γερνάει αλλά και αλλοιώνεται ποιοτικά λόγω εισερχόμενης και εξερχόμενης μετανάστευσης. Αλήθεια, ποιοι θα κάνουν το comeback και το success story πραγματικότητα σε αυτή τη χώρα? Χωρίς περισσότερα σχόλια παραθέτω τρία διαγράμματα της ΕΛΣΤΑΤ.
Θα μπορούσα να γράψω ακόμα περισσότερα, για να καταλήξω στο εξής απλό σκεπτικό. Τι θεωρούμε ότι είναι αυτή τη στιγμή βελτιωμένο σε σχέση με 10 ή 5 χρόνια πριν στην ελληνική πραγματικότητα ώστε να δικαιολογείται η προσδοκία για οικονομική και συνακόλουθα χρηματιστηριακή ανάκαμψη? Κατά τη γνώμη μου σχεδόν τίποτα. Καμία παθογένεια δεν αντιμετωπίσαμε, καμία αλλαγή στις πρακτικές μας δεν κάναμε, , ο (σάπιος) ιδιωτικός τομέας στενάζει ακόμα υπό το βάρος και την εξουσία ενός ανίκανου κράτους, μεγάλη μερίδα των νέων εγκατέλειψαν το καράβι. Ποιοι και πώς θα το γυρίσουν?
Και σα να μην έφταναν όλα αυτά ήρθε ο COVID και μαζί του μια 2ετής (τουλάχιστον) διεθνής ύφεση. Και αναρρωτιέμαι, αν 10 χρόνια τώρα με τη διεθνή οικονομία να καλπάζει εμείς απλώς φυτοζωούσαμε, τώρα τι έχουμε να περιμένουμε?
BARREN WUFFETT
Το SOLtrade υπενθυμίζει ότι απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος δικτυακού τόπου με οποιονδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό, έντυπο ή άλλο, χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του δημιουργού / συντάκτη.
